BLOGTALASAN NG KATWIRAN

Epekto ng print at broadcast media sa Pilipinas

​

Higit bang nakatutulong o lalo lamang nakapipinsala

ang print at broadcast media sa Pilipinas?

Tagapamagitan says:

HAMON AT PANAWAGAN

​

Muli ngayong naghahamon, BlogTalasang nagtatanong:

Ang print at broadcast media ba (dyaryo, radyo, telebisyon)

Ay alin ang mas malaking epekto sa ating nasyon?

Serbisyo ba o perwisyo? solusyon o konsumisyon?

​

O di kaya, maganda ba o pangit ang bunga nito?

Positibo? Negatibo? Ano sa palagay ninyo?

Bukas na ang tabing nitong World Wide Web na entablado

Sa marunong mangatwiran nang patula, sali kayo!

​

​

Royal Blogger says:

MAS POSITIBO ANG EPEKTO

​

Kababayang minamahal, Pilipinas na kayganda

Ang handog ko ay pagbating umaapaw sa pagsinta

Sa BlogTalasang may tanong ang tugon ko ay iisa:

Serbisyo at di perwisyo ang mas hatid niyang media.

​

Iyang media maging radyo, telebisyon, peryodiko

Mas higit ang paglilingkod, serbisyo ay todo-todo

Halimbawa, twing mayroong parating na unos, bagyo

Media lagi nangunguna sa paglabas ng anunsyo.

​

Dahil dito mga tao ay may oras na maghanda

At sakaling may maganap na disgrasya at sakuna

Ang media ay naron pa rin, naghahatid ng balita

Panganib ay sinusuong, pati buhay nakataya.

​

Sa gobyerno kung mayroong anomalyang nagaganap

Print at broadcast media ang syang matatapang magsiwalat

Kabulukan ng opisyal at kawaning magkasabwat

Itago man sa publiko ay media ang maglalantad.

​

Kaya nga mas positibo ang epekto niyang media

mapa-print o mapa-broadcast, ang panalo ay ang masa

Ang tiwali sa tungkulin sa dyaryo ay di uubra

Sa radyo at TV buking silang corrupt ang konsyensya.

​

​

Renz says:

WALANG SAMA KUNG GAMITIN SA TAMA

​

Nang buksan ko itong website at ang paksa ay mabasa

Epekto raw nitong media sa tao ay ano nga ba?

Serbisyo ba o perwisyo dulot nito sa balana?

Sa pagsulong nitong bansa ay gaano kahalaga?

​

Sinikap ko na limiin sa abot ng aking isip

Negatibong hatid nito kung ang pakay ay matuwid

Wala yata ni isa man, walang samang makakamit

At tila ba piling paksa kung wariin ay one sided.

​

Maliban lang kung ang media sa mali mo gagamitin

Ang malayang talakayan abusuhin at bastusin

Perwisyo ngang masasabi, walang buti na kakamtin

Kung panira laging laman ng balitang hatid natin.

​

Kaya ako’y sang-ayon din sa tinuran ng makata

Royal Blogger, pananaw mo labis akong humahanga

At sino man ang kokontra sa panig mo ay babangga

Sama ako sa panig mo bilang tapat na kasangga.

​

​

Cadena de Amor says:

MEDIA – LIMIING BUONG INGAT

​

Sa masusing paanyaya ninyong Tagapamagitan

Ay nais kong makilahok sa sining ng BlogTalasan;

Yaong media ay malaking katulungan sa lipunan

At di sagwil o perwisyong balakid sa Inang Bayan.

​

Kailangan ng balana iyang mediang nakasulat,

Sapagka’t ang pagbabasa’y paghahanap ng liwanag;

Paggalugad din ng linaw yaong mediang nakabrodkas,

Kung matamang pakikingga’t lilimiing buong ingat.

​

Kapag wala yaong media’y saan tayo babalita

Ng maraming kaganapang nangyayari manding kusa?

Saan natin maririnig ang gobyernong salaula,

Saan natin ibabatay pagkukuro’t paniwala?

​

At sakaling mayroon ngang matitinding kalamidad

Na sa ati’y naghahatid ng pinsalang mabibigat;

Kung sasabog na ang bulkan, baha, kulog, bagyo’t kidlat,

Kailangan nati’y mediang may babalang ibibigkas.

​

​

Aruykuykuy says:

ANG HIGH BLOOD KO’Y TUMATAAS!

​

Aruy ko po! Aroy! Aray! Ang high blood ko tumataas

Sa katwirang inihayag ng naunang tatlong palpak!

Tila yata di binasa nang masusi’t buong ingat

Ang tanong na nakasalang, basta na lang nagsibanat!

​

Dyaryo, radyo’t telebisyon sa Philippines ang usapan

At di media bilang media sa lantay na kahulugan;

Sa Philippines ang epekto niyang media ay mas lamang

Ang imaheng negatibo, sagabal sa kaunlaran!

​

Araw-araw ang patayan, pagnanakaw, pandarambong

Pangungupit sa gobyerno, pandaraya sa eleksyon

Panghahalay, pangingidnap, pangingikil, pangongotong

Bubulaga sa mukha mo pagbukas ng telebisyon!

​

Sa radyo ang komentaryo at balitang maririnig,

Sa dyaryo ang bubulagang litrato at mga titik

Ay kung anong kaganapan ang mas bulok at mas pangit

Pagka’t ito’ng mas mabenta sa reading at viewing public!

​

Pero ano’ng nangyayari sa isip ng taumbayan?

Sa dami ng nababasa, naririnig, natatanaw

Na pulos na negatibong pag-uulat araw-araw

Pilipino ay manhid na sa ganiyang kahihiyan!

​

Ordinaryo na lang ngayon sa tingin ng Pilipino

Ang masamang ginagawa ng kapuwa nila tao

Di na sila nasa-shock pa ng alin mang iskandalo

Salamat sa responsableng telebisyon, radyo’t dyaryo!

​

Ganyan ba ang positibong epekto ng ating media?

Taga-media tanungin mo, ang sisisihin ay iba!

Sasabihing ang tungkulin ginaganap lamang nila…

At tayo pang mamamayan ngayon ang syang may diprensya!

​

​

Renz says:

ITURING MONG ISANG HAMON

​

Aruykuykuy, Aruykuykuy, tila yata naliligaw

Sa una ay kumokontra, sa huli ay nakisayaw

Hindi baga nabanggit na ang dulot na makakamtan

Kung balita’y lilimiin at di lamang pakikinggan?

​

Masama man o pangit man ang balitang naririnig

Kung isip mo’y nakatuon sa pag-unlad at positive

Hindi baga ito’y challenge para lalo kang magpilit

Pag-igihin ang sarili na’ng pag-unlad ay makamit?

​

Kasamaan ng balitang tinukoy mo Aruykuykuy

Tila baga suko ka na at ni wala ng ambisyon

Mas mabuting mag-isip ka at sandaling huminahon

At nang hindi ikamatay natamo mong alta presyon.

​

Huwag ka nang mahihiyang baligtarin ang katwiran

Baka naman kontra ka lang nang humaba ang usapan

Magagalak ang lingkod mo kung kami ay sasamahan

Na tumahak sa landas na hindi liko-likong daan.

​

​

Cadena de Amor says:

KATOTOHANAN ANG MAGPAPALAYA SA TANAN

​

Aruykuykuy, kailanpaman, bulisik ka’t kontra-bida,

Daig mo pa ang babaeng may blusa ma’y walang saya;

Ang presyon mong tumataas ay kaugnay ng bituka,

Pag sumumpong ang atake — nalilito sa pagbasa.

​

Pahayagan, telebisyon, saka radyo’y maliwanag,

Media iyang naghahatid ng balita at kalatas;

Ang utak mong negatibo ay may kampul ng apanas

At panganib sa lipunang nagnanais mamanatag.

​

Ang patayan, pandarambong at lantarang pandaraya,

Panlilinlang, pang-aapi, at Ingkong na nanggahasa –

Mga krimeng may parusa ang lipunan at tadhana

Na marapat na ihantad niyang mediang darakila.

​

Mga ito’y kung ganap nang maihantad sa lipunan,

Sa balanang mga tao’y magsisilbi itong aral;

Ang kriminal na madakip at ang sala’y pagdusahan,

Marami ang mag-iingat na di ito pamarisan.

​

Ang isip ng taumbayan ay di dapat na lasunin

Ng balitang pinaganda — bulok pala ang ilalim;

Ang kalatas na totoo, pagbalinga’t damhin natin,

At di mga propagandang pahayag ng sinungaling.

​

Hindi lahat ng balita ay masama’t negatibo,

May mabuting mensahe ring makikinabang ang tao;

Kasalanan ba ng media — telebisyon, radyo’t dyaryong

Katotohana’y ilabas at maghayag ng totoo?

​

Ang pagsasabi ng tapat ay di dapat ikahiya,

Katotohanan ang lakas! At paglayang inandukha!

Aruykuykuy, mag-isip ka, kung ang media’y mawawala

Baka ang alta presyon mo’y tumaas pa at lumubha…

​

​

Aruykuykuy says:

IBALING ANG POKUS SA MAS MAGANDA

​

Kasabihang ang isda raw ay sa bibig nahuhuli

Di na dapat pagtakhan pa kung sa mismong sinasabi

Nabubuslo si Cadena de Amor at mga kampi

Sina Renz at Royal Blogger na mahinang umintindi.

​

Mga krimen, ihantad daw upang hindi pamarisan

May parusa anyang handa ang hustisya ng lipunan;

Sa dami ng nabalitang notoryus sa kabuktutan

Bakit lalong dumami pa ang pusakal sa lansangan?

​

Hindi lamang dumarami, pabata pa nang pabata

Ginagaya napanood na modus ng matatanda

Sa nabasa’t napakinggan, musmos pa ay nagkadiwa

At sa media ang pagsikat ay tukso ring gantimpala.

​

Mas pangahas – wala itong pinipiling takdang oras

Aatake kahit saan - walang lugar na mas ligtas

Mas malupit, mas madugo, mas maraming mapahamak

Mas lalong pagpipyestahan ng media sa Pilipinas!

​

Mas panatag sana tayo kung balitang magaganda

Ang madalas naririnig, nababasa, nakikita

Ngunit hindi sinasabing mag-imbento iyang media

O maghayag ng di tama at magsilbing propaganda!

​

Kundi sana, dyaryo natin ang espasyo mas lawakan

At ang air time din sa radyo at sa TV mas lamangan

Ang coverage ng wika nyo’y magagandang kaganapan

May hatid na pakinabang sa halip na agam-agam.

​

(Wala akong sinasabing alisin na iyang media

At ako ay walang balak na isuko ang bandera

Lalong wala sa isip kong pumapel ng kontrabida

O usapan pahabain… Landas ninyo’y sa inyo na!)

​

​

Renz says:

KUNDI MEDIA AY SINO ANG MAGSUSUMBONG?

​

Ow! Talaga kay hirap nga, ang hirap mong intindihin

Katwiran ay saan kaya kinukuha’t nanggagaling?

Wari baga’y sustentado bulong ng masamang hangin

Lumulutang itong diwa, hindi kontrol ang damdamin.

​

Bakit nga ba ang gusto pa itong media’y suhetuhan

Piling mga pangyayari, ito lamang ang ibulgar

Mabubuti ang piliin ang masama’y kalimutan

Upang hindi malantad sa inosenteng mamamayan?

​

Kapag ganyan ang nangyari alam mo ba, Aruykuykuy

Manggagantso, mandarambong lalago pa’ng operasyon

Paano nga’y hindi bulgar at sino ang magkokontrol

Kundi media’y nagsisilbing sa gobyerno’y tagasumbong.

​

At ang mali mong nagawa paano ba itatama,

Kung hindi ka hahagilap ng papel at magtatala

Ibidensyang laging hanap sa husgadong magtataya

Sa kaso at mga krimeng ihahain sa Hustisya?

​

Kaya naman marapat lang ang balita’y isiwalat

Masama man o mabuti dapat lamang na malantad

Mamamaya’y matalino, kung manimbang ay parehas

Kung alin ang pipiliin at kung saan ay iiwas.

​

Sana nama’y unawa na ng katalong Aruykuykuy

Para naman matigil na sa matinding pagkakahol

Kundi nama’y ano kaya mabuti pang panghimaton

Sadya kayang natural na, kontrabida na kaypurol?

​

​

Aruykuykuy says:

NEGOSYO ANG MEDIA

​

Pangyayari’y wag piliin, ang media ay wag sagkaan

Hindi ganyang panukala ang tumbok ng panawagan

Kundi maging responsable ang media sa katungkulan

At wag maging tagakalat ng basurang kaalaman.

​

Kung tapat sa adhikaing ang bansa ay paunlarin

Kabuhaya’t industriya ang mas bigyan sanang pansin

Ireport din mga krimen ngunit wag nang pahabain

Pagka’t wala naman diyang pakinabang na kakamtin.

​

Bakit kapag may napatay, kaylangan pang idetalye

Sa balita ang malagim at madugong pangyayari?

Ibi-video pati bangkay, nanakawan ng privacy

Ang pamilyang naulila na mistulang celebrity?

​

Ang dahilan, Ginoong Renz, ay sapagka’t negosyante

Ang may-ari niyang media kaya ang mas importante

Ay bumenta dyaryo nila pag nilako na sa kalye

At tumaas din ang rating istasyon ng radyo’t TV.

​

​

Cadena de Amor says:

ANG TOTOO AY PALITAWIN NG MEDIA

​

Ang media ay responsable at marunong managutan,

May tungkuling mahalagang sa balikat nakaatang;

Ang balitang taglay nila’y kalatas na kailangan,

Hindi tumpok ng basurang aruykuykuy sa lansangan.

​

Mapa-krimen, mapunta man sa gobyernong salaula,

Kailangan ay detalyeng pansuporta sa balita;

Matungo man sa ekonom’ya — kabuhayang mabiyaya,

Mahalaga’y buong ulat ng balitang ninanasa.

​

Media’y walang pinipiling ipahayag sa lipunan,

Mabuti man o masama ay balitang kaagapay;

Aruykuykuy, hindi nila ninanais na habaan,

Yaong krimeng sa utak mo’y walang silbi’t pakinabang.

​

Ang paghaba at pag-ikli ng balita at kalatas

Ay ayon sa pangyayaring hinihingi ng pahayag;

Ano ka ba? Ang bintang mo’y parang bulok na bayabas,

Pakundangang pakunwaring sa lipuna’y balasubas.

​

Mabuti man o masama’y kung kailangang i-video

Ay di dapat na hadlangang katulad ng mungkahi mo;

Pagka’t dito makikita na ang balita’y totoo,

At di hungkag na balitang anti-mediang utak-tsonggo.

​

Minsan ko pang sasabihing ang totoo’y palitawin,

Balita man ng pag-unlad o balitang imbing krimen;

Walang dapat na kilingan — walang dapat na piliin,

Media’y dapat maging tapat sa pagtupad ng tungkulin.

​

Negosyante! Ang sumbat mo…baliw ka ba’t nahihibang,

Na dahilan sa negosyo itong media’y sasagkaan?

Ikaw, ako…lahat tayo — media’y dapat suportahan…

(Aruykuykuy, di ko gustong hamakin ka at sumbatan!)

​

​

Renz says:

APOY AT BULKAN ANG KAPARA

​

Batid ko rin ang layon mo at gusto mong ihiwatig

Natatalos ang isip mo na may mabuti ring nais;

Sino nga bang mamamayan ang hindi rin nasasabik

Mga tampok na balitang magaganda sa pandinig?

​

Ngunit bugso ng balita’y nais ko lang na ihambing

Sa paggawa mo ng apoy kapag ikaw’y nagsasaing

Ang usok at itong subo kahit na nga anong pigil

Maghahanap nitong butas, hinding-hindi masisikil.

​

At ganyan din itong bulkan kapag ito’y nahinog na

Ang init na tinataglay iniipon nitong pwersa

Sa delubyong ihahatid mas mabuting maghanda ka

Kaya banta ng panganib hatid agad nitong media.

​

Ang isa pa na matibay, bigyan kita ng example

Liwanagan ka ang nais o katotong Aruykuykuy

Doon po sa Maguindanao kung saan ba ay humantong

Ang mass grave na nabalita at ipinagluksa noon.

​

Mapipigil ba ang media na noon ay sumisigaw

Kung doon ay nakasama kapwa nila ay pinatay?

Kung sakaling at meron kang isang mahal na nadamay

Magpipigil kaya kita kung doon ka’y bubulahaw?

​

​

Aruykuykuy says:

NAKAKAPAGOD, ANG KUKULIT!

​

Salamat kay makatang Renz na layunin ko ay na-gets

At kay Cadena de Amor kahit siya’y sobrang kulit;

Mahirap bang intindihin na ang paksa ay may limit

Sa media ng Pilipinas na ang epek ay mas pangit?

​

Ang media nyong tinutukoy ay mediang pangkalahatan

Isang mediang sinasamba nang ideal at konseptwal

Ngunit itong paksa rito’y sa Philippines na kontekstwal

Na aminin man at hindi, salaula’t walang moral!

​

At sapagka’t walang moral at pera ang sinasamba

Kailanma’y walang laya sa pagpili iyang media;

Sa Philippines ang ulo ng balita ay laging dikta

Ng kung aling iskandalo ang mas higit na bebenta!

​

Kailan pa naging patas ang media sa bansa natin

Na ang bulok ng lipunan ang mas gustong halukayin?

Kailan pa mababago ang imahe ng Philippines?

Na natanyag sa korapsyon, terorismo at kidnaping!

​

Uulitin ko ang paksa nitong ating pagtatalo:

Media lang sa Pilipinas at epektong higit nito,

Hindi media sa pedestal ng matayog na prinsipyo

Na aruy ko! Ibang-iba sa Pinoy na dyornalismo!

​

Bago ako magpaalam, nais munang liwanagin

Media at di taga-media ang puntirya ng pasaring

Di lahat ng nasa media’y nasisilaw sa taginting

Ng salapi, marami ring may busilak na layunin.

​

Kaso, mga taga-media gaano man kadakila

Gaano man kabalanse sa paglikha ng balita

Patnugot ang may desisyon kung marapat ilathala

Ngunit media owner pa rin ang may pinal na salita.

​

​

Renz says:

ANG TINDIG AY ALANGANIN

​

Ang balitang nalathala sa desisyon ng patnugot

Iyan na nga ang usapan ngayon nating nilulurok

Wala naman sa katoto lumalampas nitong bakod

Ang epekto ng balita’y pilit lamang sinusuyod.

​

Ewan nga ba Aruykuykuy at di mo maintindihan

Kumikita sa media ay hindi ito ang usapan

Maari bang mag-focus ka sa balitang nilalaman?

TV, radio at ng dyaryo doon tayo nakatunghay.

​

At alam mo Aruykuykuy kay labo mo na kausap

Itong media’y binanatan at sa huli ay nag-retract

Aba naman tumindig ka ang punto mo ay ilahad

Alanganin ang tindig mo baka ikaw ay magladlad.

​

Muli’t muli’y sinasabi at ngayon ay inuulit

Ang epekto nitong media kung balita man ay pangit

Sa mali ka natututong ang baluktot maituwid

Kaya naman ituring mong aral dito’y makakamit.

​

At ang laman ng balita ayon sa yo’y walang moral

May ahensyang tumututok naatasan na gumabay

Ang balitang nabasa mo sinala na doon pa lang

Mananagot ang patnugot kung lalampas sa usapan.

Sulatan po kami kung mayroon kayong komento o puna tungkol sa kathang ito.