DIBORSYO SA PILIPINAS

TANONG:  DAPAT ba o HINDI DAPAT na payagan ang diborsyo sa Pilipinas?

Mula sa pinagsamang panulat nina:

Gonie T. Mejia — Dapat

Elvie V. Espiritu — Hindi Dapat

Rafael A. Pulmano — Lakandiwa

LAKANDIWA (Pagbubukas)

Marubdob na pagbati po ang nais kong iparating

Sa lahat ng nakikinig dito sa Pag-usapan Natin

Narito po kaming muli upang kayo ay aliwin

Sa buwanang Balagtasang labanan ng magagaling.

Rafael A. Pulmano po ang lingkod nyong nagpupugay

Tubong Binan, Laguna po, Tagalog na sadyang tunay

Lakandiwa po ang aking papel ditong gagampanan

Tagahatol, tagahusga, tagasaing din po minsan.

Araw po ng mga puso ngayong buwan ng Pebrero

Kaya tungkol sa pag-ibig ang paksa ng pagtatalo:

Sa sariling bansa nating mas marami ang Krist’yano,

Ay dapat ba o di dapat magkaroon ng diborsyo?

Batid ko pong kayo mismo'y may sariling panindigan

Ngunit pakinggan po natin ang panig na ilalaban

Ng Reyna po at ng Hari nitong ating Balagtasan

Wag na nating patagalin, sila'y ating palakpakan!

HINDI DAPAT (Pagpapakilala)

Inip akong naghihintay na sumapit itong gabi

Upang ako'y magpatunay sa makatang katunggali

Na di dapat ang diborsyo sa bansang itinatangi

Pagka’t hindi naayon sa Maykapal at sarili.

Kababayang minamahal, tulutan po muna ako

Ang sa inyo ay magpugay nang taos sa aking puso

Advanced Happy Valentine's Day, diwa nito'y sumainyo

Ang lingkod nyong dili't iba, si Elvie V. Espiritu.

DAPAT (Pagpapakilala)

Tulad po ng nararapat, pagbati ko ay tanggapin

Isang maligayang oras, pagpupugay kong taimtim

Sa matapang na kahamok, ala-Teksas talisain

Sa labanang magaganap, tari muna ay hasain.

Salungat sa nababatid ng makatang paraluman

Nararapat ang diborsyo sa ating bansang tinubuan

Handa akong makibaka sa abot ng kakayahan

Gonie Mejia po, sa di pa nakakaalam.

LAKANDIWA

Narinig po ninyo kapwa ang dalawang magbabangay

Pareho pong nagbabanta; sino kaya'ng mas matibay?

Umpisahan na po natin ang unang round ng bakbakan

Si Miss Elvie Espiritu'y muli nating palakpakan!

HINDI DAPAT (Unang Tindig)

Sa simula ay pagtibok sa mga puso't damdamin

Ng dalisay na pag-ibig sa dalawang magsinggiliw

Katugunan din sa utos bago lubos magkapiling

Sa simbahan o sa huwes ang dalawa'y bubuklurin.

Sa dambana kapwa sila mangangako't manunumpa

Habang buhay walang maliw na sila ay magsasama

Nagsidalo'y mga saksi, higit na nga ang Lumikha

Hindi bagay na malabag sa hirap man o ginhawa.

Pag-aasawa'y kasabihang hindi kaning isusubo

Na iyong mailuluwa kapag ikaw ay napaso

Bago ito ay suungin dapat nating mapagtanto

Ang larangan na ganito ay di gawang biru-biro.

Likas sa ating Pilipino ang paggalang sa Maykapal

Sa aral Niya'y sumusunod, higit na sa kautusan

Ang kasal ay itinakda sa banal na kasunduan

Na di dapat na humantong sa malagim na hiwalay.

Ang sa aki'y pagtatanong, huwag lamang ipagdaramdam

Nitong aking katunggaling salungat ang kabatiran

Kapag sinabing “Yes, I do” ng dalawang ikakasal

Di ba't ito'y kahulugang sumpang di dapat maparam?

LAKANDIWA

Ang dagundong ng katwiran ni Elvie po'y parang lindol

Ngunit tila hindi yata nayayanig ang humamon

Ngumingit-ngiti lamang si Gonie pong kutis-sanggol

Palakpakan din po natin at dinggin ang itutugon!

DAPAT (Unang Tindig)

“Yes, I do” ang magbubuklod sa dalawang ikakasal

Nang lubusang mapag-isa at sa buhay magkatuwang

Ang bisa ng kasamyento'y hanggang mayrong unawaan

At kung ito'y naglaho na, diborsyo ba'y tututulan?

Ang bukas na hinaharap ay di natin nababatid

Panahon ay nagbabago, parang hanging umiihip

Gayon din sa mag-asawa, di ko lahat idinadawit

Kung ngayo'y nagkakasundo, may sandaling nawawaglit.

Kasalanan pang mas higit ang isang pagkukunwari

Kung pagsasama'y di normal, habang buhay ang lunggati

Mainam pang maghiwalay pagka’t dito ang sarili

Ang tanging nilalamangan, sinasaktan na sakbibi.

Sa batas ng ating bansa ay may separasyong legal

Sa tuntuning kabanalan naaayon ang hiwalay

Danga't ito'y itinutulot nang mayroong kasunduan

Katunayan pa ring ako ang nasa tamang katwiran.

Sa musmos mang pang-unawa ay tukoy ang nagaganap

Ang pintas sa pagsasama, sumasapit na lang sukat

Pagmamahal naglalaho sa puso ng magkapilas

Ang magsama pa sa bubong ay hindi na nararapat.

LAKANDIWA

Ang tao, pag nag-aaway, ay mentras pong pinipigil,

Lalo lang daw nag-iinit, parang asong nanggigil

Kaya sila'y hahayaan ko na hanggang umagahin

Kapag meron na pong tumba ay saka ko aawatin.

HINDI DAPAT (Ikalawang Tindig)

Marami ang kaalamang lihis sa katotohanan

Katulad ng kahidwa kong di tapat yatang magmahal

Katugon ba ay diborsyo kung mayroong sigalutan

Ang dalawang magkapilas? Sa wari ko'y hindi bagay.

Sa ganang akin ay batik sa malinis na pangalan

Ng sino mang mga anak na magulang ay hiwalay

Paano niya masasabing sila'y mga mapagmahal

Kung mismong ama at ina, sa diborsyo'y nagkawalay.

Paano rin sasabihing tapat ka nga kung suminta

Samantalang sa asawa'y nilisan mo ang halaga

Tiwala ng iyong kapwa mapapawing parang bula

Tingin sa iyo ay maliit, hindi ako nangungutya.

Sa batas man ay mayroong hiwalay na pinagtibay

Ngunit tayo'y may sariling damdamin at kaisipan

Na sikaping mapagyaman ang sagradong pagmamahal

Sa kabiyak ng iyong puso na tungkuling nakaatang.

DAPAT (Ikalawang Tindig)

Hindi lubos na matukoy ng dilag kong katunggali

Ang lawak ng kapintasang matatamo ng sarili

Halimbawang ang kapilas, nagtaksil at nadiskubre

Ang patuloy na magsama ay mayroon pa bang buti?

Kapag anak ay sumapit sa tama at wastong gulang

Ang respeto'y magbabalik sa nagdiborsyong magulang

Marapat din bang pansinin ang paglibak ng lipunan

Kaysa maging isang hamak sa sarili pang tahanan?

Katapatan sa simula sa mag-asawa'y mapupuna

Sa di naglaong panahon tumatabang ang pagsinta

Lalo't puso nila kapwa'y nahuhumaling sa iba

Sa kanila'y tumatabang ang banal na pagsasama.

Hindi man inaasahang ang ganito'y sumasapit

Dapat bang ang magkabiyak, patuloy magsamang pilit?

Di ba dapat bigyang laya ang kanilang ninanais

Na hanapin na sa iba ang pintuho nilang langit?

HINDI DAPAT (Ikalawang Tindig)

Bawa’t pukol na matuwid nitong aking kahidwaan

Ay pawa pong mga lisya, kayhirap maunawaan

Hahanguin ko'y talata sa Aklat ng kabanalan

Taliwas sa kanyang batid, ganito ang nilalaman:

Kapag kasal ay naganap, ang dalawa'y pinag-isa

At pirmihang magbubuklod nando'n man ang pagdurusa

Ang pinabigkis ng langit sa utos na nakatala

Ay hindi na makakalas ng kahit sinong nilikha.

Dahil ang tao'y marupok, sa kautusan lumalabag,

Iginigiit ang hiwalay ayon din sa nahahayag

Ngunit hindi nararapat ang humanap ng ibang liyag

Pagka't iya'y pangangalunya, sa Marcos diyes nahahayag.

DAPAT (Ikatlong Tindig)

Sa tugon ng kahidwa ko lumilitaw na malinaw

Na sadya ngang karapatan ang gawang paghihiwalay

Tama nga't pangangalunyang humanap ng ibang mahal

Ngunit po ang aming paksa ay kung dapat ang hiwalay.

Kung atin pong susuriin sa palakad ng lipunan

May batas na hindi hango sa banal na kasulatan

Ang nais ko pong tukuyin ay ang annulment ng kasal

At iyan ay hindi kaila sa ating mga kaisipan.

Tama nga't tayo'y marupok, hindi ako tumututol

Pagka’t tayo ay nilikhang nasasangkot sa panahon

Kapintasan nga ba kaya ang batas na tumutugon

Sa hiwalay na nabanggit? Ang sa aki'y pagtatanong.

HINDI DAPAT (Ikatlong Tindig)

Maganda po itong tanong, ngayo'y aking sasagutin

Di ba't tao'y kakaiba ang paniwala't adhikain?

Ipinagtatanggol ko'y di dapat na iyan ay pairalin

Piling panig ko sa paksa, di ba kayang unawain?

Ang bansa pong Pilipinas na Perlas ng Silanganan

Ay lupain ng Krist’yanong may panalig sa Naglalang

Ligaya nga ba ng anak kung sa ama ay susuway?

O ama ay matutuwa kung siya'y nilapastangan?

DAPAT

Walang anak na naghangad na sa ama'y magsuwail

Tayo lang ay nangingilag mga sarili'y dayain

Mayroon pa bang katinuan kung pagsasama'y nagdilim

Na nilambong halimbawa ng asawang talusaling?

Dahil dito'y inuri kong ang hiwalay ay matimbang

Kaysa sa habang panahong dangal ay mayuyurakan

Kung sakali bang mangilag sa ganitong kapintasan

Ang panig kong tinutugon, turing ba ay kasalanan?

HINDI DAPAT

Sa hangad yatang magwagi sa laban ng katagisan

Naglulubid ng salitang wari ko'y mga paratang

Dilat po yata ang mata ngunit tulog ang isipan

O baka po kinakapos sa tunay na kaalaman?

DAPAT

Ang tanong ko'y maliwanag, ang sagot po ang madilim

Ng makatang paralumang lumilihis kung wariin

Hindi pa ba nasasapat kaysa nandoon ang hilahil,

Mainam pang tumalikod kaysa lugmok sa panimdim?

HINDI DAPAT

Sa buhay bang walang wakas ay sino ang tinatanggap?

Di ba't iyong sinaktan na at nagpataw ng patawad?

DAPAT

Kautusan di po namang mahalin mo ang sarili

Ang hiwalay ay dapat lang kung ito'y nakabubuti.

HINDI DAPAT

Ang hiwalay ay di dapat sa ating bansang tinubuan!

DAPAT

Lakandiwa ang huhusga nang ito'y mapag-alaman!

LAKANDIWA (Paghatol)

Lakandiwa ang huhusga kaya ako'y narito na

Magpahinga muna kayo at ang bibig ay isara

Kayo namang kababayang kanina pa nakanganga

Ipabaon sa kanila'y palakpakang pampagana!

Mahaba man ng prusisyon, sa simbahan din ang tuloy,

Balagtasa'y may hangganan, at sa dulo ay may hatol:

Diborsyo sa ating bansa'y angkop nga ba't naaayon?

Ang sagot ni Elvie'y hindi, si Gonie ay Oo'ng tugon.

Ani Elvie, mag-asawa'y sumusumpa sa dambana

Walang maliw na pagsinta ang alay sa isa't isa

Saksi yaong nagsidalo at gayon din si Bathala

Na sila ay magsasama sa hirap man at ginhawa.

Di raw kaning isusubo't iluluwa pag napaso

Ang kasal ng magsinggiliw na di anya gawang biro

Kapag dalwa'y pinagbuklod sa palitan ng “Yes I do”

Kamatayan lang ang pwedeng kumalag sa tali nito.

Ang katwiran po ni Gonie, ang lahat ay nagbabago

Habang merong unawaan, may bisa ang kasam'yento

Ngunit pag sa isa't isa, ang respeto ay naglaho

Kaysa anya magkunwari, mabuti pang magdibors'yo.

Ginamit na halimbawa'y pag nagtaksil sa sumpaan,

Ano'ng silbi raw ng kasal kung iba na'ng minamahal?

Higit pa raw tatatanggapin ang pagkutya ng lipunan,

Kaysa maging isang hamak sa sarili niyang bahay.

Ang katwiran nila'y ganyan, ang sa akin nama'y ito:

Ang kasal ay mula sa D'yos, ang diborsyo'y gawang tao

Sa bibliya'y nasusulat, ang nagwika ay si Kristo,

“Pinagbuklod ng D'yos ay wag pagh'walayin nga ng tao”.

Kung diborsyo'y hahayaang umiral sa ating bansa

Ang pundasyon ng pamilya ay bubuway at hihina

Walang saysay ang sumpaan at “Yes I do” sa dambana

Kung sa huli'y p'wede palang mapawalan itong bisa.

Ang lahat nga'y nagbabago sa panahong lumilipas

Ngunit ang salita ng D'yos kaylan ma'y di kumukupas

Mahusay mang mangatwiran ang makatang taga-Tarlac,

Ang korona ng tagumpay, kay Elvie ko igagawad!

Sulatan po kami kung mayroon kayong komento o puna tungkol sa kathang ito.